Segundo vai avanzando a crise, e mentres que o cabalo de Atila da crúa realidade está a esmagar os brotes verdes que nos din que están a xurdir -transformando o noso soar nun terreo ermo-, teño a sensación de que me estou a converter nun castrexo. A ver, non son como o protagonista da Metamorfose, non me transformo fisicamente nun castrexo, non estou pechado na miña habitación facendo fariña de landra, non me visto con roupas de liño, non. A cousa non vai por aí. A sensación máis ben é que o día a día da miña familia estase a parecer cada vez máis a como sería a cotidianeidade dunha familia dun castro calquera, hai uns 2000 anos.
Esa sería a definición máis precisa: estamos castrexizándonos (perdón pola pedrada ao dicionario). Cultivamos hortalizas nas nosas terrazas, preparamos compotas e marmelada, facemos xabón, mestúranse fillos, sobriños, parellas e adultos,…. (teño desconcertada a miña froiteira, creo que pensa que son polígamo e teño uns catro fillos), e incluso ás veces facemos ola común.
"Non é só unha necesidade económica (quen falou aquí de precariedade laboral ou de empobrecemento xeneralizado !!), senón unha resposta vital -e política, por que non- ante a realidade que nos toca vivir e non nos gusta. Postos a contar intimidades, teño que facer unha confesión: gústame vernos así, seica por veces estamos máis preto de Los Serrano que dunha prole da Prehistoria recente.
"Este xeito de vivir non é novo, foi o habitual ata hai poucas décadas, e se retrocedemos máis na liña do tempo, en calquera castro da Segunda Idade de Ferro vivirían de parecida maneira. Naquelas datas -a partir do século IV a.C-, no noroeste peninsular produciuse un cambio no urbanismo dos castros que levaba consigo un profundo cambio de mentalidade, e tamén na realidade socioeconómica.
"As vivendas que ata ese intre estaban espalladas dentro do poboado como se un urbanista tolo e anárquico houbera tomado o control da concellería de urbanismo desa aldea, empezan a agruparse ao redor de patios comúns. Nos restos arqueolóxicos de poboados desta época (castro de Vigo, castro de Santa Tegra, Monte do Castro de Ribadumia), pódese ver como hai grupos de vivendas que se articulan en torno a patios centrais, formando unidades familiares.
Arquitectonicamente as casas xirarían en torno ao patio central, dándolles as costas ás outras unidades familiares. Esta introversión denotaría unha significación económica: posiblemente sexa indicio da autarquía económica das familias.
Ao redor de cada patio habería varias casas, aínda que non todas serían vivendas; tamén habería almacéns, cociñas, zonas de traballo, celeiros, coa posibilidade de que houbese dependencias comúns que desen servizo a varias vivendas. É dicir, varias casas en sentido estrito (para entendernos de comer e durmir), compartirían dependencias comúns (celeiros, alboios, silos de almacenaxe, patios, currais,…) En definitiva, varias familias nucleares compartirían espazos e recursos, en prol do ben da familia extensa.
Vinte séculos despois estamos a sufrir unha regresión, e penso que podemos aprender algo dos nosos devanceiros. Non se trata só de que a fame agudice o enxeño, senón confirmar que se pode vivir doutro modo, outro xeito de relacionarnos a nivel económico e social é posible. É posible minimizar gastos e maximizar os recursos, cambiar de mentalidade non só por razón económicas, senón tamén por razóns éticas. É factible compartir tempo e recursos, é imprescindible apostar polo decrecemento e polo consumo consciente. Vivamos como castrexos.
22 novembro 2012